احترام علمای سلف

«وَ عُلَمَاءُ السَّلَفِ مِنَ السَّابِقینَ و مَنْ بَعْدَهُمْ مِنّ التَّابِعِینَ – أهلِ الْخَیْرِ وَ الأَثَرِ، وَ أَهْلِ الْفِقْهِ وَ النَّظَرِ – لَا یُذْکَرونَ إلّا بِالجَمیْل، وَ مَنْ ذَکَرَهُمْ بِسُوءٍ، فَهُوَ عَلَی غَیْرِ السَّبیل».
دانشمندان و علمای سلف از پیشینیان و نیز کسانی که پس از ایشان آمده از ادامه دهندگان راه آنان که دارای خیر و آثار نیک و اهل حدیث و فقه اجتهاد بوده اند ( و در قرآن و حدیث صاحب نظرند ) جز به نیکی یاد نمی شوند، ( و باید از ایشان ستایش و تمجید کرد ) و هر کس که ایشان را به بدی یاد کند، بر راه مسلمانان نیست ( و از جاده ی حق منحرف شده است).
سلف: به معنی پیشینیان است؛ در اصطلاح علماء به دانشمندان و عالمانی گفته می شود که وفاتشان پیش از سال چهارصد هجری بوده است.
در مقابل آن خلف قرار دارد که به علمایی گفته می شود که وفاتشان پس از سال چهارصد هجری بوده است.
منظور از اثر در اینجا، احادیث مأثور و به جای مانده از پیامبر صلی الله علیه و سلم است.
اهل الفقه و النظر، منظور از آن علمای راسخ قدم در فقه و استنباط احکاماز کتاب و سنت و استادان فتوا و استدلال و دانشمندان که دارای ملکه ی فقه و اصول هستند، می باشد.
وَمَنْ یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِیرًا (۱۱۵)
هر که پس از آشکار شدن راه هدایت با پیامبر مخالفت ورزد و از شیوه ای جز شیوه مؤمنان پیروی کند، بدان سوی که پسند اوست بگردانیمش و به جهنمش افکنیم، و جهنم سرانجام بدی است.
عن عمران بن حصین، أنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ خَیْرُ النَّاسِ قَرْنِی ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ … [ متفق علیه ] باید دانست که گوشت علما، سم کشنده است؛ یعنی، هر کس که طعنه به علما بزند، دین خود را به باد می دهد و از عاقبت خیر محروم می گردد.
بزرگش نخوانند اهل خرد                               که نام بزرگان به زشتی برد

[ منبع: العقیده الطحاویه – ترجمه و تعلیق: سعدی محمودی / نشر احسان ]