لعنت فرستادن از دیدگاه اسلام

در دوحالت لعنت فرستادن را بررسی می کنیم:

اول) لعنت فرستادن به مؤمن:

لعنت فرستادن بر افرادی که مستحق آن نیستند از گناهان کبیره می باشد.

در حدیث صحیح از پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت است که فرمود: «لَعْنُ الْمُؤْمِنِ کَقَتْلِهِ» بخاری۶۱۰۵ ، و مسلم ۱۱۰. یعنی: «لعنت فرستادن بر مؤمن مانند کشتن اوست ».

پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ در حدیثی دیگر می فرماید: «سِبَابُ الْمُسْلِمِ فُسُوقٌ وَقِتَالُهُ کُفْرٌ» بخاری ۴۸ ، مسلم ۶۴. یعنی:«ناسزا گفتن به مسلمان فسق و جنگ با او کفر است»

پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ می فرماید: «لَا یَکُونُ اللَّعَّانُونَ شُفَعَاءَ وَلَا شُهَدَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ» مسلم ۲۵۹۸٫ یعنی:«نفرین کنندگان در روز قیامت شفاعت کننده و گواه قرار نمی گیرند».

بنابراین لعنت فرستادن مومنی به صورت تعیین (یعنی مستقیما یک شخص خاص را لعنت فرستادن) به هیچ وجه جایز نیست.

و دلیل دیگر حرام بودن فرستادن لعنت به صورت معین حدیثی صحیح است:

عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رضی الله عنه: أَنَّ رَجُلاً عَلَی عَهْدِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم کَانَ اسْمُهُ عَبْدَاللَّهِ، وَکَانَ یُلَقَّبُ حِمَارًا، وَکَانَ یُضْحِکُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم ، وَکَانَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم قَدْ جَلَدَهُ فِی الشَّرَابِ، فَأُتِیَ بِهِ یَوْمًا فَأَمَرَ بِهِ فَجُلِدَ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ: اللَّهُمَّ الْعَنْهُ مَا أَکْثَرَ مَا یُؤْتَی بِهِ، فَقَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم: «لا تَلْعَنُوهُ، فَوَاللَّهِ مَا عَلِمْتُ إِنَّهُ یُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ». (بخاری:۶۷۸۰)

ترجمه: عمر بن خطاب رضی الله عنه می گوید: در زمان نبی اکرم صلی الله علیه وسلم مردی بنام عبدالله که ملقب به حمار بود، وجود داشت. او رسول الله صلی الله علیه وسلم را می خنداند. ایشان او را بخاطر شراب خواری، حد زده بود. روزی، همین شخص را (بخاطر شراب خواری) نزد رسول خدا صلی الله علیه وسلم آوردند. پیامبراکرم صلی الله علیه وسلم دستور داد تا او را حَد بزنند. یکی از حاضران گفت: خدایا! او را لعنت کن. چقدر شراب می خورد. نبی اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «او را لعنت نکنید. بخدا سو گند تا جاییکه من می دانم او خدا و رسولش را دوست دارد».

اما لعنت فرستادن بصورت عام (نه معین) به دسته ای از مسلمانان که مرتکب بعضی از گناهان شده اند که بخاطر آن مستحق لعنت شده اند رواست.

مثلا پیامبر صلی الله علیه وسلم مردانی که خود را به شکل زنان درمیآورند لعنت کرده اند : « لَعَنَ الرسول صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ المُتَشَبِّهِینَ مِنَ الرِّجَالِ بالنِّساءِ» یعنی:«پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ مردانی را که خود را همانند زنان قرار می دهند لعنت کرده است.» بخاری(۵۸۸۵).

و یا پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ زنی را که عمل وصل موها را انجام می دهد و زنی را که از دیگران می خواهد این عمل را برایش انجام دهند و زنی که موهای صورت زنان را می گیرد و زنی که موهای صورتش گرفته می شود و زنی که خالکوبی می کند و آنکه خالکوبی می شود را لعنت کرده است. (بخاری(۴۸۸۴) و مسلم (۲۱۲۲-۲۱۲۵)) .

و نیز از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم روایت است:«أنه لَعَنَ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُسْتَوْشِمَاتِ، وَالْمُتَنَمِّصَاتِ، وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَیِّرَاتِ لِخَلْقَ اللَّهِ و قَالَ: مَا لِی لَا أَلْعَنُ مَنْ لَعَنَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ »

«لعنت خدا بر زنان خالکوب و زنانی که تقاضای خالکوبی می کنند و لعنت خدا بر زنانی که موهای چهره و ابرو را دور می کنند…»

در اینصورت گفتن لفظ” لعنت بر کسانیکه موی ابرویشان را برمی دارند” جایز است. ولی نبایستی بصورت مشخص به یک شخصی که موی ابرویش را کنده است لعنت فرستاد.

دوم) لعنت فرستادن به کافران:

چنانکه شخص کافر در حال حیات باشد، در اینصورت فرستادن لعنت بر وی جایز نیست. دلیل این امر مربوط است به شان نزول آیه ۱۲۸ آل عمران است .

که می فرماید:« لَیْسَ لَکَ مِنَ الأَمْرِ شَیْءٌ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ أَوْ یُعَذَّبَهُمْ» آل عمران ۱۲۸٫ یعنی: این کارها در اختیار تو نیست‏ یا [خدا] بر آنان می‏بخشاید یا عذابشان می‏کند.

ابن‌عمررضی الله عنه در بیان‌ سبب‌ نزول‌ این‌ آیه‌ کریمه‌ می‌گوید:

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِیَ الله عَنْهُمَا: أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم إِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ الرُّکُوعِ مِنَ الرَّکْعَهِ الآخِرَهِ مِنَ الْفَجْرِ یَقُولُ: «اللَّهُمَّ الْعَنْ فُلانًا وَفُلانًا وَفُلانًا» بَعْدَ مَا یَقُولُ: «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَکَ الْحَمْدُ». فَأَنْزَلَ اللَّهُ: ]لَیْسَ لَکَ مِنْ الأَمْرِ شَیْءٌ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ أَوْ یُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ[. (بخاری:۴۰۷۰)

ترجمه: ابن عمر رضی الله عنهما می گوید: شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم هنگام بلند کردن سرش از رکوع رکعت دوم نماز فجر، بعد از گفتن سمع الله لمن حمده، ربنا لک الحمد (قنوت)، می‌فرمود: «خدایا! فلانی، فلانی و فلانی را لعنت کن». آنگاه، خداوند این آیه را نازل فرمود: ]لَیْسَ لَکَ مِنْ الأَمْرِ شَیْءٌ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ أَوْ یُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ[ یعنی ای پیامبر! چیزی از کار (بندگان) در دست تو نیست. خداوند یا توبه آنان را می پذیرد و یا آنها را عذاب می دهد چرا که آنان ستمگرند.

رسول‌ خدا صلی الله علیه وسلم مشرکان‌ را نفرین‌ کرده‌ و در نفرین‌ خود مردانی‌ از آنان‌ را به‌ اسم‌ یاد می‌کردند، همان‌ بود که‌ حق‌ تعالی‌ نازل‌ فرمود: «اختیار این‌ کار با تو نیست» یعنی‌: خداوند اختیارکارشان‌ را دارد و هرچه‌ بخواهد با آنان‌ می‌کند؛ از نابود ساختن، شکست‌ دادن‌ وعذاب‌ نمودنشان، یا بازگردانیدنشان‌ به‌سوی‌ رحمت‌ و هدایت‌ خود با تشرف‌ ایشان ‌به‌ اسلام، چنان‌که‌ می‌فرماید: «یا از آنان‌ درگذرد، یا عذابشان‌ کند» در دنیا وآخرت‌ «چراکه‌ ستمکارند» و مستحق‌ این‌ عذاب‌ می‌باشند.

این‌ آیه‌ کریمه‌ دربردارنده‌ این‌ اشاره‌ است‌ که‌: فرجام‌ کار قبیله‌ قریش‌ ایمان‌ خواهد بود. از روایات‌ دیگر نیز بر می‌آید که‌ رسول‌ خدا صلی الله علیه وسلم بعد از غزوه‌ احد که‌ در آن‌ به‌ مسلمانان‌ آسیب‌ سختی‌ وارد شد و حضرت‌ حمزه‌ رضی الله عنه به‌ شهادت‌ رسید، مشرکان‌ را در قنوت‌ نماز صبح‌ نفرین‌ می‌کردند، اما بعد از نزول‌ این‌ آیه‌ کریمه، دیگر آنان‌ را در نماز نفرین‌ نکردند.

البته لعن کردن کافری که بر کفرش مرده باشد بصورت معین جایز است زیرا می دانیم که کفار از رحمت الهی بدورند و بارها الله تعالی در قرآن آنها را نفرین و لعن کرده اند که در پایین بدان اشاره می شود.

لعن فرستادن کفار بصورت عموم جایز است:

الله تعالی می فرماید:«کسانی‌ که‌ کافر شدند و درحال‌ کفر مردند، لعنت‌ خدا و فرشتگان‌ بر آنان‌ باد».

علما با استدلال‌ به‌ این‌ آیه‌ گفته‌ اند: لعن‌ گفتن‌ بر کافر معینی‌ جایز نیست‌ زیرا حالش‌ در هنگام‌ درگذشتش‌ معلوم‌ نمی‌باشد که‌ آیا قطعا بر کفر مرده‌ است‌ یاخیر. ولی‌ در تجویز لعن‌ کفار به‌ طور عام‌ و کلی‌ بدون‌ تعیین‌ فردی‌ معین، میان‌ علما هیچ‌ خلافی‌نیست‌. چنان‌که‌ لعن‌ گنهکاران‌ به‌ طور عام‌ نیز اجماعا جایز است‌. اما لعن‌ یک ‌گنهکار معین‌، به‌اتفاق‌ جایز نیست، به‌ دلیل‌ روایتی‌ که‌ می‌گوید: «شرابخواری‌ را به‌جرم‌ ارتکاب‌ عمل‌ می‌گساری‌ چندبار مکرر نزد رسول‌ خداص آوردند، در این‌اثنا برخی‌ از حاضران‌ گفتند: خدا او را لعنت‌ کند، چقدر زیاد شراب‌ می‌نوشد! امارسول‌ خداص فرمودند: علیه‌ برادر مسلمانتان‌ یاور شیطان‌ نباشید». این‌حدیث‌ شریف‌ در بخاری‌ و مسلم‌ روایت‌ شده‌است‌. باید دانست‌ که‌ لعن‌ کفار، جزایی ‌بر کفرشان‌، زجر و توبیخی‌ برایشان‌ به‌ سبب‌ آن‌ کفر و آشکار ساختن‌ قباحت‌ وزشتی‌ کفرشان‌ است‌. البته‌ از ادب‌ اسلام‌ به‌دور است‌ که‌ رودرروی‌ کسی‌ بر اولعنت‌ گفته‌ شود زیرا این‌ فحاشی‌ است‌.
«و لعنت‌ تمام‌ مردم‌» بر آنان‌ باد. این‌ لعنت‌ در روز قیامت‌ است‌. اما در دنیا؛ فرستادن‌ لعنت‌ بر آنان‌ از همه‌ مردم‌ ساخته‌ نیست‌ – و الله اعلم‌.(تفسیر انوار القراآن – تفسیر سوره بقره)